Hội nghị bàn tròn: “Văn hóa pháp luật”

Thực hiện Kế hoạch công tác năm 2024 của Tạp chí Luật học, nhằm tạo diễn đàn sinh hoạt chuyên môn để các nhà khoa học trao đổi, gợi mở các vấn đề nghiên cứu, nằm trong chuỗi các hoạt động kỷ niệm 45 năm ngày thành lập Trường Đại học Luật Hà Nội và 30 năm ngày thành lập Tạp chí Luật học, sáng 14/11/2024, Trường Đại học Luật Hà Nội tổ chức Hội nghị bàn tròn với chủ đề “Văn hoá pháp luật”.

Các đại biểu cùng nhau chụp ảnh lưu niệm tại Hội nghi bàn tròn với chủ đề “Văn hoá pháp luật”.

Tham dự Hội nghị có Diễn giả chính: GS.TS. Lê Minh Tâm - Nguyên Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội Luật gia Việt Nam; nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Luật Hà Nội, Nguyên Tổng biên tập Tạp chí Luật học. Về phía khách mời có GS.TS. Hoàng Thị Kim Quế - Trường Đại học Luật ĐHQG Hà Nội; GS.TS. Phạm Hồng Thái - Chủ tịch Hội đồng giáo sư ngành luật, , Thành viên HĐBT Tạp chí Luật học; GS.TS. Thái Vĩnh Thắng - Nguyên Trưởng Khoa Pháp luật HCNN, Trường Đại học Luật Hà Nội, thành viên HĐBT; GS.TS. Nguyễn Minh Đoan - Nguyên Phó trưởng Khoa Pháp luật HCNN, thành viên HĐBT Tạp chí Luật học; PGS.TS. Nguyễn Văn Cừ - nguyên Trưởng Khoa Pháp luật dân sự, thành viên HĐBT; PGS.TS. Nguyễn Hữu Chí - Nguyên Trưởng Khoa Pháp luật dân sự, thành viên HĐBT.

Về phía Tạp chí Luật học có PGS.TS. Vũ Thị Lan Anh - Phó Hiệu trưởng thường trực, Tổng biên tập Tạp chí Luật học; PGS.TS. Nguyễn Văn Quang - Trưởng phòng Hợp tác quốc tế, Phó Tổng biên tập Tạp chí Luật học cùng sự tham dự của các đại biểu đến từ các cơ sở đào tạo trên địa bàn Hà Nội; đại diện lãnh đạo các đơn vị chuyên môn, các giảng viên, nhà khoa học và các nghiên cứu sinh, học viên cao học của Trường Đại học Luật Hà Nội.

Với mục tiêu phấn đấu trở thành trường đại học định hướng nghiên cứu, Trường Đại học Luật Hà Nội xác định nghiên cứu khoa học là công tác trọng tâm, trong đó chú trọng các nghiên cứu cơ bản có chiều sâu. Hội nghị bàn tròn theo từng chủ đề của Tạp chí Luật học được sáng kiến từ năm 2024 là một trong các hoạt động để hiện thực hoá mục tiêu nói trên. Các ý tưởng nghiên cứu được gợi mở tại Hội nghị bàn tròn sẽ trở thành các nội dung, vấn đề để các nhà khoa học đào sâu nghiên cứu, hình thành các công trình, các sản phẩm nghiên cứu có hàm lượng khoa học cao, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo và nghiên cứu khoa học của Trường Đại học Luật Hà Nội nói riêng cũng như phục vụ sự nghiệp xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế của Việt Nam nói chung.  

Tháng 5 năm 2024, Tạp chí Luật học đã tổ chức Hội nghị bàn tròn với chủ đề “Pháp luật và Đạo đức”. Hội nghị đã nhận được sự quan tâm, tham dự của nhiều chuyên gia, nhà khoa học hàng đầu cũng như của đông đảo nghiên cứu sinh, học viên cao học, sinh viên… Nhằm tiếp tục tạo diễn đàn khoa học để các chuyên gia, nhà khoa học trao đổi, chia sẻ, gợi mở các vấn đề nghiên cứu cụ thể và đóng góp các ý kiến chuyên môn có giá trị, góp phần nâng cao chất lượng các nghiên cứu trên Tạp chí Luật học cũng như công tác nghiên cứu khoa học của Trường Đại học Luật Hà Nội, Hội nghị bàn tròn lần thứ 2 của Tạp chí Luật học được tổ chức với chủ đề “Văn hóa pháp luật” do GS.TS. Lê Minh Tâm - Nguyên Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký Hội Luật gia Việt Nam; nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Luật Hà Nội; nguyên Tổng biên tập Tạp chí Luật học làm diễn giả chính. 

Sau phần phát biểu dẫn đề của PGS.TS Vũ Thị Lan Anh - Tổng biên tập Tạp chí Luật học, các đại biểu tham dự Hội nghị đã nghe phần thuyết trình của GS.TS. Lê Minh Tâm và trao đổi, thảo luận sôi nổi, gợi mở nhiều hướng, nội dung nghiên cứu mới đối với vấn đề “Văn hoá pháp luật”.  Các nội dung chính được đề cập trong Hội nghị bao gồm: Nhận diện khái niệm, bản chất của văn hoá pháp luật; Cấu trúc của văn hoá pháp luật; Các yếu tố ảnh hưởng đến văn hoá pháp luật; Văn hoá pháp luật trong bối cảnh xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam hiện nay; Giao lưu tiếp biến của văn hoá pháp luật Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

PGS.TS. Vũ Thị Lan Anh - Phó Hiệu trưởng thường trực, Tổng biên tập Tạp chí Luật học phát biểu khai mạc Hội nghị.

Trong nội dung trình bày của mình, GS.TS. Lê Minh Tâm nhấn mạnh việc tiếp cận văn hoá pháp luật theo phương pháp tiếp cận giá trị và tiếp cận cấu trúc, để thông qua đó mỗi cá nhân, tổ chức đều hiểu và tham gia vào quá trình xây dựng văn hoá pháp luật một cách thực chất, tin tưởng vào pháp luật và lấy đó làm cơ sở cho hành vi của mình. Điều này sẽ thúc đẩy sự phát triển của các hành vi hợp pháp, hợp lý, phù hợp với đạo đức và nhu cầu xã hội, phù hợp với các giá trị và quan trọng nhất đó là mỗi người đều thấy được tự do trong pháp luật. 
Để xây dựng văn hoá pháp luật, GS.TS. Lê Minh Tâm cho rằng cần đẩy mạnh việc nghiên cứu cơ bản vì bộ phận cấu thành quan trọng của văn hoá pháp luật, ở chiều sâu của nó là các triết lý, tư tưởng, quan điểm, tri thức pháp luật. Nếu không có các nghiên cứu cơ bản để tích hợp các giá trị của các trường phái lý thuyết để giải quyết các vấn đề, đề xuất các sáng kiến xây dựng mô hình văn hoá pháp luật, xây dựng các nguyên tắc pháp luật, thì không thể đưa ra được các phương án tốt nhất để xây dựng và thực hiện pháp luật, đáp ứng được yêu cầu pháp luật phải khách quan, có hiệu lực, hiệu quả, phải phản ánh thực tế sinh động của đời sống và pháp luật phải là cơ sở để tạo dựng niềm tin pháp luật. Cùng với việc nghiên cứu, công tác truyền bá văn pháp luật cũng cần được đẩy mạnh mà trọng tâm là hoạt động đào tạo, đặc biệt là đào tạo đại học, sau đại học chuyên ngành luật.

Ở Việt Nam hiện nay, đặc biệt là từ sau khi Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 09/11/2022 về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới được ban hành, vấn đề văn hoá pháp luật đã được quan tâm, đề cập nhiều hơn và trở thành nội dung xuyên suốt trong quá trình xây dựng và thực thi pháp luật. Tuy nhiên, thực tế cho thấy vấn đề văn hoá pháp luật cần được tiếp tục nghiên cứu, bàn luận sâu hơn để trở thành một trong những nội dung được thể hiện nhiều hơn, đầy đủ hơn trong các văn kiện, các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước.

Chia sẻ với quan điểm của GS.TS. Lê Minh Tâm, nhiều ý kiến, câu hỏi đã được các đại biểu tham dự Hội nghị đặt ra để cùng nhận diện và làm rõ khái niệm, bản chất, cấu trúc của văn hoá pháp luật cũng như việc phát huy các giá trị của văn hoá pháp luật trong phục vụ sự nghiệp xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, phát triển kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế.

GS.TS. Lê Minh Tâm - Nguyên Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội Luật gia Việt Nam; nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Luật Hà Nội, Nguyên Tổng biên tập Tạp chí Luật học thuyết trình chủ đề: “Văn hóa pháp luật”.

Từ năm 2024, Hội nghị bàn tròn sẽ là hoạt động thường niên của Trường Đại học Luật Hà Nội, do Tạp chí Luật học chủ trì.

Một số hình ảnh tại Hội nghị bàn tròn

GS.TS. Phạm Hồng Thái phát biểu tại Hội nghị.

GS.TS Hoàng Thị Kim Quế: GS.TS. Hoàng Thị Kim Quế phát biểu tại Hội nghị.

GS.TS. Nguyễn Minh Đoan phát biểu tại Hội nghị.

GS.TS. Thái Vĩnh Thắng phát biểu tại Hội nghị.